Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna

 

Rodzaje ćwiczeń rozwijających ogólne sprawności ruchowe i sprawności manualne

Ćwiczenia w marszu

ü  Dzieci maszerują wokół sali. Ustawione są według wzrostu, na polecenie prowadzącego wykonują następujące ćwiczenia:

• marsz na palcach,
• marsz chodem bociana,
• marsz wokół sali z ćwiczeniem w reagowaniu na sygnał: stój, naprzód,
• chód bardzo ciężki: „Idą misie”,
• kiwanie się na boki: „Idą kaczki”.

  

Ćwiczenia w biegu

ü  Dzieci biegają wokół sali. Prowadzący zwraca uwagę na prawidłową pracę rąk. Dzieci wykonują następujące ćwiczenia:

• bieg z podskokami,
• „Przylot i odlot bocianów” – na hasło grupa dzieci biegnie w określonym kierunku, poruszając falistym ruchem ramionami,
• „Wyścigi samochodowe” - ćwiczenie polega na dobrym starcie i jak najszybszym pokonaniu wyznaczonej trasy,
• „Żywe posągi” - dzieci biegają swobodnie po sali, wymachując rękoma. Na sygnał „stój” zastygają w pozycji, w jakiej się znajdują,
• „Samolot” -  na sygnał start dzieci podnoszą się z przysiadu i powoli wyciągają ręce
  w bok. W biegu wykonują różnego rodzaju zakręty, obroty. Na sygnał „lądujemy” wracają do pozycji pierwotnej.

 

Ćwiczenia na równoważni (ławeczce)

ü  Dzieci wykonują następujące ćwiczenia:

• chodzenie wolno do przodu,
• posuwanie się do tyłu,
• posuwanie się bokiem,
• obracanie się na ławeczce.

Zabawy skoczne

ü  „Skaczące wróbelki”. Dzieci wykonują podskoki obunóż w miejscu, do przodu, do tyłu, dookoła swej osi.

ü  „Piłka skacze”. Dzieci naśladują niskie i wysokie podskoki piłki. Wykonują serię podskoków w miejscu, do przodu, w bok i w tył.

ü  „Szczur”. Dzieci ustawiają się w kole, a prowadzący stoi w środku. Trzymając linkę, obraca się, nadając lince ruch okrężny i prowadząc ją tuż przy ziemi. Dzieci muszą
w odpowiednim momencie podskoczyć w górę tak, aby linka nie zahaczyła o nogi.

ü  „Skok królika”. Dzieci opierają ręce na podłodze, nogi mają zgięte w kolanach. Następnie wysuwają ręce do przodu i wykonują skok między ręce.

Rzucanie i chwytanie woreczka (może być piłka, kulka z papieru)

ü  Dzieci swobodnie rzucają woreczkiem w górę i chwytają obiema rękami.

ü  Rzucają i chwytają woreczek jedną ręką.

ü  Rzucają woreczek prawą ręką, chwytają lewą ręką.

ü  Rzucają i chwytają woreczek w ruchu.

ü  Rzucają piłeczki lub kulkę z papieru do kosza.

Zabawa z woreczkami

ü  Dzieci dzielimy na dwie grupy i ustawiamy na linach naprzeciwko siebie . w połowie odległości między grupami rysujemy linię trzecią, równoległą do dwóch poprzednich. Każde dziecko otrzymuje kolorowy woreczek. Na sygnał dzieci podbiegają do linii środkowej i każda grupa po swojej stronie układa woreczki, po czym wraca na miejsce. Wygrywa ta grupa, która wykona swoje zadanie szybciej i staranniej.

Orły na śniegu

ü  Dziecko leży na wznak na podłodze z rękami ułożonymi wzdłuż ciała i ze złączonymi nogami. Prowadzący poleca rozłożyć nogi w bok tak daleko, jak tylko dziecko potrafi, utrzymując wyprostowane kolana. Następnie przesuwa ramiona do momentu, kiedy ręce zetkną się nad głową. Przy przesuwaniu rąk w dół dziecko ma uderzyć rekami
o uda, a przy złączeniu nóg – złączyć pięty.

Idziemy wysoką trawą

ü  W marszu dzieci wykonują rękoma ruchy przypominające rozgniatanie trawy.

„Nauka pływania”

ü  Dzieci naśladują ruchy demonstrowane przez nauczyciela, a przypominające ruchy pływania różnymi stylami.

 

„Zabawa w pranie i prasowanie”

ü  Zabawa polega na demonstrowaniu ruchami rąk opowiadania reedukatora, w którym występują po sobie następujące czynności: nabieramy wodę ze studni, nosimy wodę, wlewamy ją do wanienki, pierzemy rękoma bieliznę, wykręcamy, wieszamy, ściągamy, składamy do kosza, prasujemy, wieszamy do szafy.

Rosną grzybki

ü  Dzieci kucają, a następnie powoli aż do wzniesienia na palcach podnoszą się, naśladując rośnięcie grzybków.

Zabawa w pociąg

ü  Prowadząca staje przed dziećmi i ruchem rąk naśladuje obrót kół, idąc początkowo wolno, a następnie coraz szybciej, przechodząc do biegu. Dzieci wykonują te same ruchy co nauczycielka.

„Zabawa w drwali”

ü  Dzieci szerokimi rozmachowymi ruchami ramion naśladują rabanie drzewa siekierą. Następnie dobierają się parami i „piłują pień”, zginając ręce w łokciu i wyprostowując ramiona rytmicznym ruchem.

Odbijanie balonika

ü  Nauczycielka podrzuca balonik, a dzieci starają się palcami lub wierzchem dłoni odbijać balonik ku górze, nie dając mu upaść na ziemię.

Rzucanie piłki do siebie

ü  Dzieci stoją w kręgu, a prowadzący rzuca po kolei piłkę do każdego z nich.

Rzucanie krążków na krążek

ü  Prowadzący wyznacza linie mety i startu. Dzieci otrzymują po 2 krążki i rzucają jeden krążek na drugi tak, aby upadły na linię mety i tak, aby jeden krążek nałożył się na drugi.

Ugniatanie kul

ü  Dzieci ugniatają jedną ręką (wybraną przez siebie) kule z gazet. Kule służą następnie do rzucania w tarczę lub do kosza.

Kreślenie dużych płynnych linii

ü  Prowadzący poleca dzieciom określić duże kształty graficzne:

- chorągiewką w powietrzu,

- patykiem na piasku,

- palcem po stoliku.

 

Malowanie palcami

ü  Dzieci malują różne wzory palcami, używając do tego farb plakatowych lub klejowych. Nauczyciel winien zwrócić uwagę na czynność, a  nie tylko na wytwór.

• Wydrapywanie patyczkiem wzorów i kształtów na zamalowanej farbą klejową powierzchni.
• Malowanie dużych okrągłych form (baloniki, piłki) na dużym formacie papieru.

Rysowanie po konturach

ü  Pogrubianie konturów.

ü  Wypełnianie (farbami, kredkami lub kolorową wydzieranką).

Wycinanie z papieru

Ćwiczenia zaczynamy od:

• cięcia papieru np. w frędzle,
• ścinania brzegu lub rogu kartki,
• wycinania z kolorowego papieru elementów potrzebnych do tworzenia kompozycji.

Lepienie z plasteliny

ü  Dzieci lepią różne rzeczy. Początkowo zwracamy uwagę na nabycie wprawy
w formowaniu prostych kształtów: kuleczek, wałeczków, grzybków, małych miseczek.

Nawlekanie koralików

ü  według własnych pomysłów,

ü  według wzoru.

Wydzieranki, wycinanki, naklejanki

ü  Dzieci naklejają na karton różne kawałki papieru lub materiału w sposób, jaki im najbardziej odpowiada.

ü  Następnym etapem jest wyklejanie różnymi technikami wzoru narysowanego na kartce[1].

 

WYKONAJ ZADANIE

Ćwiczenie dla kilkorga dzieci wykonujących zadanie na forum grupy. Przeznaczone dla dzieci umiejących czytać.

Wprowadzenie:

Na małych kartonikach przygotowujemy polecenia, np.:

Podejdź do drzwi i otwórz je.

Zrób 2 przysiady i 3 podskoki.

Podaj dzisiejsza datę.

Usiądź na dywanie po turecku.

Poleceń powinno być tyle ilu uczestników zabawy.

Przebieg ćwiczenia:

Dzieci po kolei losują kartoniki. Czytają je po cichu, zapamiętują polecenie, odkładają kartonik i wykonują zadanie. Grupa obserwuje, a po zakończeniu aktywności kolegi pozostali zgadują, co mogło być napisane na kartce, jakie było polecenie. Następnie prowadzący odczytuje głośno zadanie dla sprawdzenia, czy w wykonaniu nie było żadnej pomyłki. Kolejne dziecko losuje kartonik i zabawa toczy się dalej.

Przykładowe modyfikacje:

A) Dla starszych i bardziej wprawionych dzieci instrukcje mogą być bardziej skomplikowane:

Podskocz 2 razy na lewej i 4 razy na prawej nodze.

Zrób 2 skłony, a potem skacz na jednej nodze do drzwi.

B) Kolejnym stopniem trudności może być wyciąganie po 2 kartoniki, zapamiętywanie ich treści i wykonywanie 2 zadań.

 

WĘDRUJĄCY DZWONEK

Zabawa dla całej grupy. Polecenie kierowane jest do wszystkich uczestników równocześnie.

Wprowadzenie:

Do zabawy potrzebny będzie mały dzwonek z uchwytem, ceramiczny lub metalowy.

Przebieg ćwiczenia:

Uczestnicy siedzą w kręgu na podłodze lub na krzesłach, blisko obok siebie. Osoba prowadząca trzyma w ręce dzwonek i podaje instrukcję ćwiczenia:

- Popatrzcie, to jest dzwonek. Zaraz każdy z was będzie mógł go dotknąć. Dzwonek będzie wędrował po naszym kręgu. Będziemy przekazywać go najbliższemu sąsiadowi, pomału, ostrożnie, tak żeby przypadkiem nie zadzwonił. Jeśli usłyszycie jego dźwięk, dzwonek będzie musiał powrócić do poprzednika, a ten, komu dzwonek zadzwonił, będzie musiał przyjąć go jeszcze raz. Uwaga!  Zaczynam.

Osoba prowadząca delikatnie podaje dzwonek pierwszemu dziecku obok siebie, pokazując, jak należy to robić. Zabawa kończy się, gdy dzwonek zatoczy pełen krąg.

 

 

DYRYGENT

Zabawa dla całej grupy. Polecenie kierowane jest do wszystkich uczestników równocześnie.

Przebieg ćwiczenia:

Cała grupa siedzi w kręgu na dywanie lub na krzesłach. Inny układ jest również możliwy, ważne, aby dzieci widziały się nawzajem. Jedna osoba wychodzi z sali, a pozostali wybierają spośród siebie „dyrygenta” (może to też zrobić osoba prowadząca zabawę). „Dyrygent” wykonuje jakiś dowolny ruch, np. klaskanie, głaskanie się po brzuchu, miarowe podnoszenie jednej ręki do góry …a pozostali naśladują go. Po chwili „dyrygent” zmienia ten ruch, grupa podąża zanim. Do sali, zaproszone przez prowadzącego, powraca dziecko zza drzwi. Otrzymuje ono instrukcję: - Popatrz uważnie, to jest orkiestra. Jeden z nich jest dyrygentem. Cała grupa naśladuje jego ruchy. Poobserwuj ich przez chwilę i powiedz, kto jest dyrygentem[2].

 

Zabawy ruchowo-graficzne

Najlepiej te zabawy organizować na powierzchni pokrytej asfaltem (lub gładkiej, ubitej ziemi). Potrzebne jest pudełko kredy (lub kilka patyków).

Propozycje zabaw:

ü  „Noga za nogą, po śladzie” – dorosły rysuje kredą ścieżki, po których dzieci spacerują stopa za stopą. Ścieżki mogą mieć kształt linii prostych, falistych lub łamanych, spirali, wielokątów itp. Dorosły zaznacza miejsce, w którym rozpoczyna się spacer,
a potem idzie pierwszy, a dzieci gęsiego za nim.

ü  „Jak leciały jaskółki?” – dorosły rysuje dwie linie proste, oddalone od siebie. Dzieci ustawiają się przy jednej. Na sygnał biegną do drugiej linii, naśladując lot jaskółki. Następnie każde dziecko rysuje kredą ślad swojego lotu. Plątanina linii pokazuje, jak leciały jaskółki.

ü  „Do środka, na zewnątrz” – dorosły rysuje okrąg, dzieci ustawiają się na nim. Dorosły staje w środku koła i woła: „Proszę do mnie”. Dzieci podbiegają. Potem każde ma kredą narysować przebytą drogę od okręgu do środka koła. Następnie jest odwrotnie: dzieci stoją blisko dorosłego w środku koła. Na znak biegną i ustawiają się na obwodzie koła, a potem rysują kredą przebytą drogę.

ü  „Jak skacze żabka, zajączek, wróbelek itp.?” – dorosły rysuje prostą kreskę. Dzieci ustawiają się na niej i umawiają się, kto nim będzie. Na sygnał skaczą tak jak żabka, zajączek, wróbelek itp. Na koniec każde ma kredą narysować ślad swojego skakania.

 

Zabawy wspierające koordynację ruchów zmiennych obu ramion.

Mogą to być opowiadania ruchowe typu: gotowanie obiadu, podlewanie roślin, piłowanie
i rąbanie drewna, koszenie łąki itp.Dorosły, opowiadając, wymienia i pokazuje czynności, dzieci je naśladują (opowiadania ilustrują ruchem)[3].

 

„Leniwe ósemki”

Ćwiczenie pomaga dziecku:

ü  Korzystać jednocześnie z obu półkul mózgowych;

ü  Nie przekręcać liter, np.  b-d;

ü  Lepiej widzieć;

ü  Łatwiej czytać;

ü  Rozumieć przeczytany tekst;

ü  Odprężyć się w trakcie nauki;

ü  Uzyskać lepszą koordynację i ześrodkowanie.

Dziecko staje prosto, wyciąga przed siebie lewą rękę, a następnie unosi do góry kciuk
i zaczyna malować w powietrzu leżącą ósemkę; zaczyna od środka, rysuje lewą pętelkę, wraca do punktu przecięcia i rysuję prawą. Cały czas śledzi ruch kciuka, nie poruszając przy tym głową, a tylko oczami. Po 4-5 powtórzeniach zmienia się rękę i powtarza ćwiczenie od początku, a na zakończenie splata dłonie i rysuje ósemki obiema rękami. Pozwólmy dziecku, by zależnie od uznania malowało ósemki niewielkie lub olbrzymie. Można także rysować na papierze – należy cały czas śledzić ruch ołówka, oddychając przy tym powoli i głęboko. Ćwiczenie powtarzamy co najmniej 10 razy.

 

Ruchy naprzemienne

Ćwiczenie pomaga dziecku:

ü  Prawidłowo pisać;

ü  Uważnie słuchać i rozumieć przekazywany komunikat;

ü  Poprawić koordynację ciała;

ü  Wzmocnić wytrwałość;

ü  Czytać ze zrozumieniem.

Prawą ręką dotykamy uniesionego lewego kolana, jednocześnie odwodząc lewą rękę daleko w tył. Potem odwrotnie, lewa ręką dotyka uniesionej prawej nogi, a prawa ręką wędruje jak najdalej do tyłu. Dziecko wykonuje to ćwiczenie powoli spokojnie, a także luźno trzyma ręce[4].

 

 

 

 

 

 

 

Literatura:

1. Baureis H., Wagenmann C., Pomóż dziecku w nauce przez ćwiczenia ruchowe. Porady kinezjologiczne dla rodziców, Łódź 2007, s. 80-81.

2.  Dmochowska M., Zanim dziecko zacznie pisać, WSiP, Warszawa 1990.

3. Micorek M., Materiały pomocnicze do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych z dziećmi sześcioletnim i siedmioletnimi, WOM, Bielsko-Biała 1995.

4. Sikorska I., Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka?, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2010.