Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego jednym z najważniejszych celów wychowawczych, przygotowujących młodzież do wyborów edukacyjno-zawodowych

 

     Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego jest jednym z najważniejszych zadań rady pedagogicznej realizowanej zgodnie ze Statutem Szkoły i stanowi integralną część procesu wychowania w szkołach[1].

     Opiera się on głównie na współpracy rady pedagogicznej z uczniami i rodzicami.

     Mając tę świadomość na uwadze ważne jest wdrożenie opracowanego dla szkół Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. Powinien być on znany nie tylko dyrektorowi szkoły, który go zatwierdza, ale również uczniom, rodzicom, nauczycielom, otoczeniu społecznemu szkoły, pracodawcom z danej branży[2]. Powinien opierać się na założeniach, że wybór zawodu jest procesem rozwojowym, który kształtuje się na przestrzeni wielu lat życia. Środowisko, predyspozycje, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom wykształcenia, wartości, wychowanie, własna aktywność mają wpływ na wybór zawodu. Wiedza na temat siebie, na temat zawodów, możliwości edukacyjno-zawodowych, rynku pracy są elementami składającymi się na wybór zawodu[3].

     Tak działający system Wewnątrzszkolnego Doradztwa Zawodowego dla różnych przedmiotów kształcenia opisuje zadania rady pedagogicznej, zakres tematyczny pracy z uczniami różnych typów szkół oraz Centrum Kształcenia Praktycznego i Centrum Kształcenia Ustawicznego, propozycje pracy z rodzicami, wskazania do aktywizacji uczniów i tworzenia szkolnej bazy informacyjnej[4]. 

     W szkole jest on podzielony na etapy. Obejmuje działania ukierunkowane na udzielanie profesjonalnej pomocy, polegającej na organizowaniu dla uczniów zajęć aktywizujących (warsztatowych), niezwykle skutecznych, polegających na rozwinięciu umiejętności prezentacyjnych uczniów, współpracy w grupie, podziale obowiązków, radzeniu sobie w sytuacjach trudnych[5]. Ponadto polega on na udzielaniu pomocy w wyborze i selekcji informacji dotyczących edukacji  i rynku pracy, zgodnie z planowanym przez nich kierunkiem rozwoju zawodowego[6].

     Na kolejnych etapach edukacji szkolnej uczniowie poznają siebie, poznają zawody, podejmują wstępne decyzje. Prowadzona jest indywidualna praca z uczniami, którzy mogą mieć problemy z wyborem szkoły i zawodu. W ostatnich klasach uczniowie są przygotowywani do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych: egzaminy, poszukiwanie pracy, mobilność zawodowa[7].

     Ważna jest również współpraca z rodzicami. Polega ona głównie na wspieraniu rodziców w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami[8]. Odbywają się zajęcia psychoedukacyjne (np. prelekcje, warsztaty, mediacje i inne formy pracy prowadzone przez doradcę zawodowego, psychologa, pedagoga szkolnego). Rodzice jako przedstawiciele różnych zawodów włączani są do działań informacyjnych szkoły. Poznają oni aktualną i pełną ofertę edukacyjną szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego. Nauczyciele i doradcy zawodowi prowadzą indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy mają problemy zdrowotne, emocjonalne, intelektualne, rodzinne, itp.[9].

     Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zakłada zatem, że indywidualna
i grupowa praca z uczniami, nauczycielami, rodzicami oraz współpraca ze środowiskiem lokalnym powinna mieć charakter długofalowych, planowanych działań. Głównymi celami wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego są: aktywizowanie i podnoszenie kwalifikacji nauczycieli do prowadzenie poradnictwa zawodowego w szkole, rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny możliwości psychofizycznych, przygotowanie uczniów do planowania kariery edukacyjno-zawodowej oraz indywidualnego planu działania, aktywizowanie uczniów do poznawania różnych grup zawodowych. Jej celem jest również inspirowanie młodzieży do poznawania kierunków kształcenia i wymagań edukacyjnych w szkołach wyższego szczebla, rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, przełamywanie barier środowiskowych (miasto – wieś) oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych. Ważne jest włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i poradnictwa zawodowego w szkole, prowadzenie indywidualnego i grupowego poradnictwa zawodowego na terenie placówek oświatowych, prowadzenie diagnozy środowiska szkół ponadpodstawowych i wyższych (ranking) i dostosowanie ofert edukacyjnych do potrzeb uczniów oraz zmian na rynku pracy[10].

    

Rysunek 3.1. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego – podział obowiązków

 

 Źródło: opracowanie własne. Opracowano na podstawie. Źródło: M. Markiewicz, Potrzeby i możliwości doradztwa zawodowego w szkole wiejskiej, „Pedagogika Pracy” 2005, nr 47, s. 66-67.

 

     Tak realizowane poradnictwo zawodowe na terenie szkół przynosi korzyści polegające na racjonalnym zaplanowaniu przez uczniów indywidualnej ścieżki kariery, uświadomieniu uczniom możliwości wprowadzenia zmian w zaplanowanej ścieżce zawodowej, zapobieganiu niepowodzeniom szkolnym, zniechęceniu, porzuceniu szkoły, pomocy we wkraczaniu i poruszaniu się po rynku pracy[11]. Należą do nich również korzyści dotyczące kształtowania postaw i zachowań uczniów, przygotowanie uczniów do aktywnego poszukiwania drogi edukacyjnej i zawodowej, rozwijanie umiejętności planowania przyszłości zawodowej, sztuki komunikowania się oraz zdobywania wiedzy z obszaru znajomości zawodów[12].

     Stwarza to podstawę do dobrze zorganizowanego systemu edukacji szkolnej, który polega m.in. na dostępności ścieżek edukacji ogólnej i zawodowej po ukończeniu edukacji obowiązkowej, umożliwieniu łączenia kursów i jednostek szkoleniowych z różnymi ścieżkami edukacji, dostępności dla wszystkich młodocianych i dorosłych ścieżek edukacyjnych, obejmujących nauczanie z zakresu wiedzy stosowanej i technicznej, doświadczeniem zawodowym[13].

    Wymienione wyżej korzyści płynące z pełnego wdrożenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w szkole tworzą jeszcze jeden ważny element. Następuje wzrost i prestiż szkoły na rynku edukacyjnym jako instytucji dbającej o zwiększenie możliwości znalezienia stałego zatrudnienia przez jej absolwentów, szkoły, która troszczy się o trafność wyborów edukacyjnych i zawodowych swoich uczniów[14].

     Jak widać, główna rola przygotowania młodzieży do wyboru zawodu oraz kierunku kształcenia przypada szkole. Im wcześniej zostaną podjęte odpowiednie działania, tym większe szanse trafnego wyboru zawodu i mniejsze prawdopodobieństwa kosztów ponoszonych przez młodych ludzi, ich bliskich, a także przez całe społeczeństwo w związku z nietrafną i przypadkową decyzją, czy też nieumiejętnością poruszania się na rynku pracy.