Psychoterapia poznawczo - behawioralna

Proponujemy w naszej poradni psychoterapię poznawczo-behawioralną dla dzieci i młodzieży

 

Czym jest psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT)?

 

Psychoterapia poznawczo–behawioralna zwana także terapią kognitywno–behawioralną (cognitive–behavioral therapy – CBT), jest metodą leczenia zaburzeń psychicznych, trudności emocjonalnych oraz problematycznych zachowań. Charakteryzuje się ustrukturowanym i zorientowanym na określone cele i problemy sposobem współpracy psychoterapeuty i pacjenta. U podstaw terapii poznawczo–behawioralnej leży założenie, że poprzez zmianę dezadaptacyjnego (błędnego, rodzącego cierpienie) sposobu myślenia można uzyskać zmianę nastroju i zachowania. Psychoterapeuta stosuje techniki CBT aby pomóc pacjentowi zweryfikować własne wzorce myślenia i własne przekonania oraz zastąpić „błędy w myśleniu” bardziej realistycznymi i efektywnymi myślami, redukując w rezultacie dyskomfort i ograniczając samoograniczające zachowania. Terapia poznawczo–behawioralna pozwala zastąpić nie sprawdzające się sposoby radzenia sobie, myślenia, odczuwania i zachowania się bardziej użytecznymi, bardziej „sprzyjającymi właścicielowi”. CBT zakłada że „posiadane” sposoby reagowania myślami, uczuciami i zachowaniami zostały wyuczone w toku rozwoju jednostki, a w związku z tym możliwe jest oduczenie się ich (w sprzyjających okolicznościach) lub nauczenie się nowych sposobów funkcjonowania. Mówiąc prościej, każdy może się nauczyć myśleć o sobie, świecie, innych ludziach w sposób bardziej sprzyjający jego dobremu codziennemu funkcjonowaniu.

Psychoterapeuta poznawczo–behawioralny posługuje się w pracy z pacjentem różnymi technikami CBT, do których należą m.in.:

  • dialog sokratejski

– metoda polegająca na umiejętnym zadawaniu pytań przez terapeutę, w sposób umożliwiający pacjentowi samodzielne zidentyfikowanie błędów lub zafałszowań we własnym myśleniu. Metoda nawiązuje do greckiego filozofa Sokratesa, który zasłynął między innymi z charakterystycznego sposobu dyskutowania z rozmówcami, których poglądów nie podzielał. Poprzez samo zadawanie pytań pozwalał im odkryć błędy logiczne we własnym rozumowaniu,

  • zapis myśli

– metoda polegająca na rozwinięciu umiejętności bardziej uważnego, świadomego i zdystansowanego przyglądania się własnym myślom w celu samodzielnego identyfikowania błędów i zniekształceń w ich treści. Uwzględnia systematyczne spisywanie myśli w określony sposób oraz ich ustrukturowaną analizę,

  • ekspozycja

– w przypadku zaburzeń lękowych, ekspozycja oznacza świadome, planowane i celowe narażenie się na obiekt lęku (np. pająka, uczucie duszności, przebywanie w zamkniętym pomieszczeniu) by oduczyć się lękowej reakcji, oswoić lęk i nauczyć się reagować w bardziej adaptacyjny sposób. Ekspozycja może przyjąć formę tzw. systematycznej desensytyzacji – stopniowego, kontrolowanego oswajania lękotwórczego

  • zadania domowe

– pomagają w sposób empiryczny (doświadczalny) badać i weryfikować posiadane przekonania. Np. jeśli ktoś jest głęboko przekonany, że z powodu wstydu „nie potrafię inicjować rozmowy z innymi”, może wspólnie z terapeutą ustalić zadanie by zapytać 5 przypadkowych osób o godzinę, pogodę, drogę itp. Zadania pomagają także utrwalać i rozwijać nowe umiejętności i sposoby radzenia sobie,

Efektem psychoterapii poznawczo-behawioralnej jest nie tylko zmiana zachowania, ale też uświadomienie pacjenta w konsekwencjach wprowadzenia tej zmiany. Wszystko po to, by wyrobił w sobie nowe nawyki i reakcje. Pacjent powinien umieć odpowiednio reagować na negatywne myśli, jeśli się takie pojawią. Sukcesem psychoterapii jest wypracowanie u osoby z zaburzeniami odpowiednich reakcji na te bodźce, które wcześniej spotykały się z błędną interpretacją. Prawdziwym sprawdzianem nowych umiejętności jest urzeczywistnienie ich w normalnie toczącym się życiu, poza gabinetem psychoterapeuty.

Zalety psychoterapii poznawczo-behawioralnej

Za psychoterapią poznawczo-behawioralną przemawia przede wszystkim jej wysoka skuteczność, wielokrotnie już potwierdzona badaniami klinicznymi. Atutem tej formy leczenia jest rozwój samoświadomości pacjenta, który po terapii uzyskuje samokontrolę nad swoimi zachowaniami. Ten potencjał zostaje w pacjencie na dłużej, także po zakończeniu terapii i pozwala mu zapobiegać nawrotom jego zaburzeń. Wartością dodaną terapii jest polepszenie jakości życia. Zyskuje on motywację do działania i wyższą samoocenę.

 

                                                                               mgr Magdalena Sozańska

                                                                             psycholog/psychoterapeuta