Depresja u dzieci i młodzieży

DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY

 

 

SMUTEK CZY DEPRESJA?

Smutny, agresywny, przestał się  uczyć, nic mu się nie chce…

Czy to tylko przejawy młodzieńczego buntu? Nie wolno ich bagatelizować, może się okazać, że to symptomy depresji.

Cierpi na nią prawie jedna trzecia nastolatków. Przechodzą trudny czas, muszą zacząć podejmować ważne decyzje, ułożyć sobie relacje rodzinne i rówieśnicze, a do tego przeżywają gwałtowne emocje.

Depresja młodzieńcza często jest bagatelizowana przez osoby dorosłe z otoczenia chorego i tłumaczona jest młodzieńczym buntem.

CZY TO DEPRESJA?10% dziesięciolatków i 40% czternastolatków określa siebie jako przygnębionych. Różnice pomiędzy normalnym smutkiem a depresją mogą dotyczyć zarówno nasilenia, czasu trwania, a także jakości nastroju, jaki opisuje dziecko. Istotny jest również kontekst w jakim smutek się pojawił.

ETIOLOGIA Rozwój depresji u dzieci i młodzieży zależy od złożonego współdziałania czynników biologicznych, psychologicznych, społecznych i środowiskowych.        CZYNNIKI BIOLOGICZNE   Istotnym czynnikiem ryzyka jest występowanie depresji u rodziców, co 3-krotnie zwiększa ryzyko depresji u potomstwa.Na podstawie wyników badań można zauważyć, że rodzice 20–50% młodych chorych cierpieli z powodu depresji lub innych problemów psychicznych. Poziom dziedziczenia depresji wynosi co najmniej 50%. WYDARZENIA AKTYWIZUJĄCE WYSTĄPIENIE DEPRESJI Wśród dzieci i młodzieży najczęstszym stresującym wydarzeniem jest: śmierć rodzica, przyjaciela, rozwód, żałoba, samobójstwo w bliskim otoczeniu, utrata więzi przyjacielskiej. Jedne z nielicznych badań dzieci i adolescentów wskazują na rolę stresogennych wydarzeń w dziedzinach, takich jak: związki romantyczne, edukacja, związki rówieśnicze i z rodzicami, praca, zdrowie. Niektóre z niekorzystnych wydarzeń w życiu dorastających ludzi, takie jak trudności w kontaktach z rówieśnikami, niepowodzenia szkolne, mogą także wynikać z depresji i stanowić jej objaw.

CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE MAJĄCE CHARAKTER ŚRODOWISKOWY (WCZESNODZIECIĘCY)

 

  1. niepewny, lękowy typ więzi emocjonalnej z rodzicami wpływa na obraz siebie i zdolności regulacji stanów afektywnych
  2. negatywne, chłodne, odrzucające, z dystansem traktowanie i brak wsparcia rodziców
  3. nadmiernie krytyczny i kontrolujący, restrykcyjny, niezaangażowany styl wychowawczy
  4. niedostępność rodziców z powodu choroby, np. depresji lub choroby somatycznej, nadużywania alkoholu, środków psychoaktywnych, przemocy w rodzinie
  5. utrata jednego lub dwójki rodziców na skutek śmierci, separacji, rozwodu
  6. niski status społeczny i złe warunki życia rodziny

 

 

CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI OBJAWÓW DEPRESJI U DZIECI:

-wysoki lęk,

 - niska samoocena,

-wysoki samokrytycyzm,

-zniekształcenia poznawcze,

-negatywny styl atrybucji,

-niskie osiągnięcia szkolne,

-niskie umiejętności społeczne,

-wysoki perfekcjonizm,

-poczucie beznadziei.

 

 

OBRAZ KLINICZNY: DZIECIĘCO –MŁODZIEŻOWA MANIFESTACJA OBJAWÓW

 

STREFA POZNAWCZA

 

•trudności z koncentracją uwagi

•problemy z podejmowaniem decyzji

•zwiększone poczucie winy

•gorsze wyniki w nauce

 

SFERA FIZJOLOGICZNA

 

•liczne niespecyficzne skargi somatyczne

•zakłócenia apetytu

•utrata energii

 

SFERA EMOCJONALNA

 

•wzmożona drażliwość, złość, wrogość

•smutek

•obawy przed śmiercią

•znudzenie

•utrata zainteresowania przyjemnościami

 

SFERA BEHAWIORALNA

 

•zachowania ryzykowne

•wybuchy krzyku, skarg

•unikanie wysiłku

•rezygnowanie z zabaw z rówieśnikami

 

RELACJE INTERPERSONALNE

 

•trudności w kontaktach z ludźmi

•społeczna izolacja

•kłopoty z komunikacją

•wygórowana wrażliwość na odrzucenie

•poczucie samotności dziecka przy jednoczesnym przekonaniu, że na kontakt z innymi nie zasługuje

 

 

OBJAWY DEPRESJI ZALEŻĄ OD WIEKU DZIECKA

 

Dzieci młodsze często mają drażliwy nastrój, a nie smutny. Częściej skarżą się na objawy somatyczne. Odmawiają chodzenia do szkoły, ograniczają zainteresowania, nie chcą spotykać się z rówieśnikami, wycofują się z zabaw.

Rzadziej niż dorośli zgłaszają zaburzenia snu i apetytu. Rzadziej też pojawia się poczucie winy i spowolnienie psychoruchowe.

U starszych dzieci wyraźne jest depresyjne zaburzenie myślenia:

poczucie beznadziejności-bezradność-negatywna ocena siebie, świata i przyszłości-męczliwość, spadek energii.

 

Plany samobójcze u dzieci z depresją rzadziej prowadzą do śmierci niż u młodzieży. Jednak w ostatnich latach widoczna jest tendencja obniżania się wieku młodych samobójców. Młodzież myśli o konkretnych sposobach odebrania sobie życia, często przejawiają zachowania autodestrukcyjne.

              

                                                                        mgr Magdalena Sozańska

                                                                       psycholog/ psychoterapeuta